Nieuwsbrief Leefmilieu Jaargang 16 - nummer 2 - juni 2018 |
Als bestuurslid van Leefmilieu maak je van alles mee: bezoeken aan bedrijven, overlegggen met bewonersgroepen en overheden. Maar in mei hadden we een unieke ervaring die we in de geschiedenis van Leefmilieu tot nu toe maar één keer eerder meemaakten: we stonden voor het Europese Hof. Wat maakte die gebeurtenis nu zo indrukwekkend? Was dat die zaal, de vijf rechters, het feit dat alle juristen een zwarte jurk aan moesten? Nee, dat was het niet. De zaal was indrukwekkend en het was bijzonder dat alles simultaan vertaald werd, maar het meeste indruk maakte de gedachte dat we een serieuze poging doen de Nederlandse natuur te beschermen en meewerken aan de uitvoering van Europese wetten. Wij staan daar met een paar kleine clubjes terwijl grote organisaties zoals Natuurmonumenten het laten afweten. Maar we stonden er toch maar en we kregen hulp uit onverwacht hoek. U leest er alles over in deze Nieuwsbrief.
- 1. Leefmilieu voor het Europese Hof
- 2. Gezondheidsraad: Bouw geen scholen en woonzorgcentra bij drukke wegen
- 3. Meer grip op chemische stoffen door modelleren
- 4. Explosieve toename van klachten over laagfrequent geluid
- 5. Privacybeleid
- 5. Reserveer 21 september 2018
1. Leefmilieu voor het Europese Hof
Op 3 mei 2018 om 9:30 uur was het dan zover, Leefmilieu stond samen met MOB en Stichting Behoud de Peel voor de rechters van het Europese Hof. En we stonden daar niet zomaar: we waren er om aan te tonen dat het hele Nederlandse stikstofbeleid (PAS genaamd) niet kan en mag volgens de Europese Wet. Dat stikstofbeleid moet van tafel omdat het de natuur niet beschermd, terwijl dat natuurlijk wel zou moeten. Uiteraard was de Nederlandse landsadvocaat het niet met ons eens, maar haar verhaal was niet erg sterk, ze kwam niet verder dan het beleid uitleggen. En ze maakte daarbij de onvergetelijke opmerking dat stikstofdeposities niet direct schakelijk zijn voor de natuur. Daarmee probeerde ze het hele probleem te bagatelliseren.
Nederland werd gesteund door de Deens landsadvocaat. Wij werden echter gesteund door de juristen van de Europese Commissie. Ook die vonden dat het Nederlandse stikstofbeleid niet kon volgens de Europese regels en ingaat tegen de recente uitspraken van Europese rechters. De steun van de Europese Commissie was natuurlijk voor ons een fantastische hulp tijdens de zitting. Vooral omdat de juristen van de Europese Commissie ook de meest ervaren zijn van alle partijen. Dat was duidelijk te merken. Ook kregen we hulp uit een andere onverwachte hoek. Bij zittingen van het Europese Hof die gaan over nieuwe rechtsvragen is er ook een advocaat-generaal, die een advies uitbrengt. Deze advocaat-generaal, mevrouw Kokott, vroeg aan de Nederlandse landsadvocaat of in Nederland de kritische depositiewaarden van stikstof worden overschreden. De landsadvocaat reageerde met een vaag verhaal, waarop de advocaat-generaal fijntjes concludeerde dat het antwoord dus “ja” moest zijn.
In het geheel genomen zien we de uitspraak met vertrouwen tegemoet. Helaas duurt dat nog wel even. Op 12 juli komt de advocaat-generaal met haar conclusie en daarna verwachten we de uitspraak van de rechters in het najaar. Op basis van die uitspraak kan de Raad van State in Nederland dan in 2019 vonnissen wijzen. Kortom het kost nog wat tijd, maar dan zal, volgens onze inschatting, het Nederlandse stikstofbeleid zo herzien worden dat het de natuur wel beschermd.
2. Gezondheidsraad: Bouw geen scholen en woonzorgcentra bij drukke wegen
Het is al een langlopende kwestie waarover al jaren geen duidelijk beleid is, maar nu is er eindelijk een heldere oproep van de Gezondheidsraad in haar advies van 23 januari 2018: Zorg voor een beleid waarbij hooggevoelige groepen zo min mogelijk worden blootgesteld aan luchtverontreiniging. Hooggevoelige groepen zijn kinderen, ouderen en mensen met 
luchtwegproblemen (vooral astmapatiënten). Gelet op de vergrijzing betreft dit dus een groeiend deel van de Nederlandse bevolking. De oproep van de Gezondheidsraad is duidelijk, net als haar suggesties. Deze suggesties zijn:
- Verhinder dat kinderdagverblijven, scholen of woonzorgcentra gebouwd worden langs drukke wegen en binnen bepaalde zones rond snelwegen.
- Houd bij de aanleg van wegen rekening met de aanwezigheid van gevoelige bestemmingen, kinderdagverblijven, scholen of woonzorgcentra.
Op deze manier kunnen de gezondheidsrisico’s voor hooggevoelige groepen worden beperkt.
Maar het is de vraag of je met dit advies in de hand kunt voorkomen dat er scholen en woonzorgcentra gebouwd worden rond drukke (snel)wegen. De ervaring leert namelijk dat plannenmakers heel vaak juist op die plaatsen een school of woonzorgcentrum voor ouderen willen bouwen. Waarom juist daar? Juist op die locaties is de grond nog beschikbaar en goedkoop, omdat die locatie voor woningbouw niet aantrekkelijk was.
Wij hebben geleerd van eerdere ervaringen: meerdere malen hebben we de bouw van een school langs een drukke weg proberen tegen te houden of we hebben geprobeerd te voorkomen dat een drukke weg langs een school gelegd werd. Wij hebben toen ervaren dat het argument over de gezondheid van de leerlingen geen juridische betekenis had. En nog veel erger, schoolbesturen bleken geen enkele belangstelling te hebben voor gezondheidskundige argumenten. Ook voor hen legden het financiële motief en de goede relatie met de plaatselijke overheid meer gewicht in de schaal. Wil dit advies van de Gezondheidsraad dus opgevolgd gaan worden dat moet het meer worden dan een suggestie, het moet een harde eis worden, zodat de economische motieven het niet meer kunnen winnen van de gezondheidskundige.
Lees hier het advies van de gezondheidsraad
Klik hier voor het advies en de achtergonddocumenten op de website Gezondheidsraad
3. Meer grip op chemische stoffen door modelleren
Op 16 maart 2018 presenteerde Ad Ragas van de Radboud Universiteit het onderzoeksproject SUSPECt. Bij dit onderzoek worden modellen ontwikkeld om te kunnen voorspellen hoeveel van de chemische stoffen die wij dagelijks gebruiken in het oppervlaktewater terechtkomen. Denk aan wasmiddelen, shampoo en medicijnresten. Startpunt is het gebruik van de stoffen, bijvoorbeeld de inkoop van medicijnen door het ziekenhuis. Vervolgens wordt nagegaan waar die stoffen terechtkomen en of ze worden afgebroken in de zuiveringsinstallatie. Bij het ontwikkelen van de modellen wordt natuurlijk wel gemeten, maar die metingen worden overbodig als blijkt dat de modellen goed voorspellen.
We gebruiken in het huishouden en in ziekenhuizen duizenden verschillende stoffen. Die kunnen natuurlijk niet allemaal worden gemeten. Door het gedrag van de stoffen te modelleren krijgen we al vroeg een signaal welke stoffen in het oppervlaktewater terechtkomen en daar problemen kunnen veroorzaken. Met deze informatie kunnen we vroegtijdig maatregelen nemen en eventuele probleemstoffen ook beter in de gaten houden.
Op de bijeenkomst op 16 maart in Nijmegen brachten de aanwezigen veel gebruikte cosmetica en schoonmaakproducten mee. Ter plekke zijn deze producten gefotografeerd en de foto’s zijn aan de onderzoekers toegestuurd. De onderzoekers gaan nu bekijken welke stoffen in deze producten zitten en of ze die stoffen in het onderzoek kunnen meenemen.
4. Explosieve toename van klachten over laagfrequent geluid
April 2018. Het aantal meldingen dat bij Stichting Laagfrequent Geluid binnenkomt is in 2017 explosief gestegen. Lag het aantal in de jaren ervoor gemiddeld rond de 150 per jaar, in 2017 kwamen er maar liefst 650 nieuwe meldingen van LFg-hinder binnen. Toch lijkt dat nog slechts het topje van de ijsberg te zijn, getuige de vele verhalen en ervaringen van mensen.
Daarnaast zien we dat de problematiek zich sterk verdiept. Een groeiend deel van de melders geeft aan te maken te hebben met de ervaring van trillingen door het lichaam. Dit alles leidt tot grote gevolgen voor het lichamelijk, geestelijk en maatschappelijk functioneren van de gehinderden. Steeds meer mensen geven aan het leven onder deze omstandigheden als ondraaglijk te ervaren.
Lees hier de Jaarrapportage 2017 van de Stichting voor Laagfrequent Geluid
Meer over de Stichting Laagfrequent Geluid op: https://www.laagfrequentgeluid.nl/
5. Privacyreglement Leefmilieu
Zoals iedere organisatie heeft Leefmilieu een privacybeleid en privacyreglement opgesteld.
Lees hier het privacybeleid van Leefmilieu
Lees hier het privacyreglement van Leefmilieu
6. Reserveer 21 september 2018
Op 21 september 2018 organiseert de vereniging Leefmilieu in Amersfoort een bijeenkomst voor iedereen die last heeft van houtrook. Aan het programma wordt nog druk gewerkt. Heeft u suggesties of wilt u alvast op de hoogte gehouden worden? Stuur je gegevens dan naar burgernetwerk@leefmilieu.nl.