Leefmilieu publiceert regelmatig over actuele thema's die te maken hebben met een groen en gezond leefmilieu. De publicaties varieren van ingezonden brieven tot verdiepende artikelen en onderzoeksrapporten.
Op deze pagina vindt u een selectie van de publicaties van Leefmilieu in de afgelopen periode.
Via onderstaande links vindt u publicaties van vorige jaren:
- publicaties 2018
- publicaties 2017
- publicaties 2016
- publicaties 2015
- publicaties 2014
- publicaties 2013
- publicaties 2012
- publicaties 2011
- publicaties 2010
- publicaties 2009
- publicaties 2008
- publicaties 2007
- publicaties 2006
Certificering SBP voor biomassa energieopwekking voldoet niet
6 februari 2023. Leefmilieu heeft samen met vier andere milieuorganisaties (Comite Schone Lucht NL, Biofuelwatch VK, Dogwood Alliance VS en Estonian Fund for Nature, Estland), een rapport gepubliceerd waaruit blijkt dat het grootste certificeringsprogramma SBP voor biomassaverbranding niet voldoet aan de Nederlandse duurzaamheidscriteria (SDE++) voor biomassa. Het rapport is gepubliceerd voorafgaand aan een Nederlandse parlementaire hoorzitting over subsidies voor biomassa-energie op 16 februari. Het rapport analyseert het certificeringssysteem van het Sustainable Biomass Program (SBP) en de implementatie ervan met betrekking tot de productie van houtpellets in North Carolina (VS) en in Estland.
Onterechte aanname over behoud koolstofvoorraad
Zo gaat SBP ten onrechte uit van het criterium dat de koolstofvoorraden van bossen sowieso behouden blijven. Zelfs wanneer bossen (zoals in Estland en Finland) recentelijk door grote boskap een netto bron van koolstofemissies zijn geworden. Dit gebeurt door te vertrouwen op rekenmodellen over toekomstige boomgroei voor 70 jaar of meer. Ondanks het feit dat het International Panel on Climate Change (IPCC) heeft gesteld dat we geen decennia aan tijd meer hebben om de koolstofemissies te verminderen voor stabilisatie van het klimaat. Emissies dienen nu zeer sterk te worden gereduceerd. SDE++ duurzaamheidseisen voor biomassaverbranding, betreffen onder meer de onderwerpen: (1) geen vernietiging van koolstofreservoirs; (2) geen langlopende koolstofschuld en (3) instandhouding en versterking biodiversiteit .
Onrechtmatige bosbouwpraktijken onder SBP
Een voorbeelden van onrechtmatige bosbouwpraktijk onder SBP-certificering is dat inspectie van bossen en bosbeheer in het kader van SBP momenteel nog volledig wordt overgelaten aan de verantwoordelijkheid van houtpelletbedrijven zelf. Controle van SBP-certificatie met betrekking tot de duurzaamheid van houtkapactiviteiten geschiedt door certificeerders alleen op basis van papierwerk zonder dat er externe, objectieve praktijkcontroles in bossen plaatsvinden. Certificeerders zijn niet verplicht om boslocaties te bezoeken. Daarnaast zijn particuliere boseigenaren in de VS niet verplicht gekapt bos opnieuw aan te planten.
Geen transparante informatie over herkomst
De energiebedrijven die pellets verbranden in Nederlandse kolencentrales houden informatie over hun toeleveringsketen en herkomstgebieden van houtpellets geheim. Toch is bekend dat houtpelletproducenten Enviva (in het zuidoosten van de VS) en Graanul Invest (in Estland) grote hoeveelheden pellets leveren aan Nederland. Het gaat om jaarlijks 3,5 miljoen ton houtpellets in totaal. Dat is jaarlijks een kaalkap van een bos ter grootte van tweemaal het oppervlak van Amsterdam. De door SBP gecertificeerde houtpellets worden automatisch ook geacht direct te voldoen aan de Nederlandse duurzaamheidsnormen SDE++.
Milieuorganisaties weigerden steeds steun aan SBP
Milieu- en natuurorganisaties over de hele wereld hebben de certificering van SBP nooit ondersteund en hun deelname continu geweigerd.
De vijf NGOs stellen dat op basis van het rapport niet alleen de nieuwe subsidies (zie de onmiddellijke stop door minister Jetten in april 2022), maar ook de bestaande Nederlandse biomassasubsidies - de grote bulk - per onmiddellijk dienen te worden stopgezet om te voorkomen dat nog meer bossen, dieren in het wild, klimaat en gemeenschappen schade oplopen.
Lees hier het rapport: https://www.biofuelwatch.org.uk/2023/sbp-rapport/
Reactie Leefmilieu op internetconsultatie stikstofwet
Maart 2023. Ondanks de grote twijfels over de haalbaarheid van de goedkeuring van de nieuwe stikstofwet, heeft wel de internetconsultatie voor deze wet plaatsgevonden. Met een internetconsultatie kan ieder die dit wil een reactie geven op de wet.
Wij hebben grote zorgen over een aantal aspecten van de nu voorgestelde wet, onder meer:
- De wet blijft ruimte bieden aan intern en extern salderen. Dit brengt het grote risico met zich mee dat ´latente ruimte´ (= wel vergunde, maar niet benutte ruimte) gebruikt wordt voor nieuwe (uitbreidings)vergunningen. Hierdoor neemt de emissie van stikstof op papier niet, maar feitelijk juist wel toe.
- De ijkmomenten 2025, 2028 die in de wet staan om te bepalen of de overheid op koers ligt voor de doelen voor 2030, bieden onbegrensde mogelijkheden om de doelen wederom vooruit te schuiven voor onbepaalde tijd.
- Er wordt gesuggereerd dat er mogelijk een alternatief is voor de Kritische Depositie Waarde, zodat de depositie mogelijk niet in alle gebieden onder deze KDW hoeft te komen. Echter deze KDW is gebaseerd op jarenlang wetenschappelijk onderzoek. Een dergelijk goed onderbouwd criterium voor de staat van instandhouding is ons inziens dan ook niet op korte termijn te verwachten.
Biomassaverbranding in Richtlijn niet als hernieuwbaar meetellen
November 2022. Leefmilieu heeft samen met ruim 30 Europese milieuorganisaties een gezamenlijk standpunt over de revisie van de Richtlijn hernieuwbare energie (RED) naar de Europese politiek gestuurd. De milieuorganisaties vinden dat biomassaverbranding niet als hernieuwbare energie
dient te worden meegeteld. De Europese Commissie, de Europese Raad van 27 klimaatministers en het Europees parlement hebben elk voorstellen voor revisie gedaan. Het Europees parlement heeft – relatief gezien – het meest ambitieuze voorstel, hoewel dat voorstel nog zonder meer veel duurzamer kan. Echter de huidige onderhandelingen dienen conform de Europese regels plaats te vinden binnen het kader van de drie voorstellen. Vertegenwoordigers van deze drie Europese organen onderhandelen nu om tot een eindresultaat te komen.
De milieuorganisaties vragen de Europese Raad qua ambitie ‘op te schuiven’ naar het voorstel van het Europees parlement.
Het gaat om de volgende aanbevelingen:
1. Het stoppen van subsidies en stimuleringsmaatregelen voor energie uit primaire houtige biomassa. Dit is onbewerkt hout dat rechtstreeks uit het bos wordt gehaald. De vrijkomende subsidies kunnen worden ingezet om Europese burgers die het nodig hebben, te helpen hun woningen te isoleren. Ook om beter bosbeheer en écht schone hernieuwbare energiebronnen (zoals geothermie, zonne- en windenergie), te realiseren.
2. Het beperken en afbouwen van het meetellen van energie uit primaire houtachtige biomassa bij Europese doelstellingen voor hernieuwbare energie.
3. Een eenduidige definitie van primaire houtige biomassa. Zónder uitzonderingen of mazen in de wet. Uitgezonderde houtstromen die nu nog kunnen worden verbrand betreffen hout afkomstig van het brandveilig maken van bossen, van het bestrijden van ziekten en plagen, en van stormschade. Met behulp van deze uitzonderingen worden nu nog hele bossen kaalgekapt.
4. Het toepassen van het cascadeprincipe, dat ervoor zorgt dat hout eerst voor hoogwaardiger toepassingen (zoals constructie- en isolatiemateriaal voor de bouw) wordt gebruikt, door een gedelegeerde wet waardoor alle lidstaten dit principe strikt dienen toe te passen.
5. Het uitsluiten van natuurlijke bossen, oerbossen en wetlands van gebieden waar biomassa wordt gewonnen. Zo wordt voorkomen dat hout afkomstig uit deze gebieden die rijk zijn aan biodiversiteit en koolstof, wordt gebruikt (ook voor hoogwaardige toepassing zoals constructiemateriaal in de bouw).
Het Europees parlement zal vermoedelijk dit voorjaar een eindbesluit nemen.
Lees hier de Nederlandse vertaling van het standpunt van de ruim 30 Europese milieuorganisaties
Leefmilieu en MOB dienen zienswijzen in tegen Vlaams PAS
Juni 2022. Ook in Vlaanderen is men druk bezig met de stikstofproblematiek en is een concept Vlaamse Programmatische Aanpak Stikstof (Vlaams PAS) opgesteld. Het programma vertoont veel dezelfde valkuilen als het Nederlandse PAS dat gesneuveld is en daar waar deze valkuilen er nog niet in zitten, willen wij onze zuiderburen graag voortijdig waarschuwen. Zeker ook omdat ook Nederlandse Natura 2000 gebieden belast worden met stikstof vanuit Vlaanderen.
Onze zorgen betreffen onder andere:
- Latente (onbenutte) ruimte in vergunningen -> opvullen hiervan zorgt voor méér emissies.
- Beoordelingstoets weglaten voor kleine deposities is niet in lijn met wetgeving en voor de natuur zijn vele kleintjes zeker relevant.
- Intern salderen met reductie die ook van technische maatregelen moet komen, is juridisch zeer kwetsbaar nu steeds meer duidelijk wordt hoe slecht de resultaten van vele maatregelen zijn.
Lees voor alle punten van aandacht onze zienswijzen
WHO advies móet nieuwe Europese luchtkwaliteitsnorm zijn
September 2022. In september 2021 publiceerde de WHO (Wereldgezondheidsorganisatie) nieuwe gezondheidsnormen voor lucht, de Global Air Quality Guidelines. 
Deze nieuwe normen zijn gebaseerd op een grote review van wetenschappelijk onderzoek naar de invloed van luchtvervuiling (per stof) op de gezondheid. Voor belangrijke stoffen zoals PM10, PM2,5, stikstofoxiden is de norm aanzienlijk aangescherpt:
Het is natuurlijk van groot belang dat de Europese luchtkwaliteitsnormen aan deze nieuwe adviezen aangepast worden. In september van dit jaar stuurde Leefmilieu samen met onder andere het longfonds een brief aan de minister en staatssecretaris van VWS (Volksgezondheid, Welzijn en Sport) met het dringende beroep om vanuit Nederland in te zetten op de WHO-normen als nieuwe wettelijke normen voor luchtkwaliteit. Het proces van aanpassing van deze Europese normen is nu in volle gang, we volgen dit op de voet.
Lees hier de brief aan ministerie VWS EU-luchtkwaliteitsnormen
Leefmilieu vraagt regering om verbod op houtstook particulieren
Februari 2022. Vereniging Leefmilieu heeft samen met Stichting Houtrookvrij,
het Luchtfonds en Clean Air Nederland minister van Volksgezondheid Kuiper en staatssecretaris Heijnen van Infrastructuur en Waterstaat gevraagd om maatregelen te nemen voor een snelle afname van de uitstoot van luchtverontreiniging door particuliere houtstook en de veroorzaakte schade aan de volksgezondheid.
De organisaties vragen om de volgende maatregelen:
- een landelijke voorlichtingscampagne gericht op alle doelgroepen en over alle gezondheidsschade, waarin houtstoken binnen en buiten sterk ontraden wordt;
- het uitfaseren van alle houtkachels vóór 2026.
Tot 2026 wordt gevraagd om:
- vaste stookdagen/tijden in te stellen, zodat omwonenden daarbuiten voldoende kunnen ventileren (vanwege o.a. corona en binnenluchtvervuiling). Bijvoorbeeld houtstoken alleen toestaan op donderdag en zaterdag van 19.30 tot 22.00 uur;
- een stookverbod in te voeren bij ongunstige weersomstandigheden volgens de criteria van de Stookwijzer (rood en oranje) en deze te koppelen aan Stookalert met dezelfde criteria.
De vier organisaties stellen aan de bewindslieden voor om de gezondheid van omwonenden beleidsmatig te laten voorgaan op de vrijheid van de houtstoker.
De bijlage bij de brief laat zien dat de schadelijkheid van particuliere houtstook erg wordt onderschat. Zo blijken eco- en pelletkachels veel meer ultrafijnstof uit te stoten en neemt de uitstoot van Zeer Schadelijke Stoffen zoals PAK's bij dit type kachels niet af. Daarbij zijn er aanwijzingen dat deze PAK's zich binden aan deeltjes van het ultrafijne stof en zo via de bloedbaan in de rest van het lichaam terecht kunnen komen.
Lees hier de bijlage: Schadelijkheid particuliere houtstook en optimaal gestookte eco- en pelletkachels onderschat
Biomassaverbranding uitsluiten bij revisie van RED
Januari 2022. Het Europees parlement besluit dit jaar over de revisie van de Richtlijn hernieuwbare energie (Renewable Energy Directive, RED). Belangrijk discussiepunt daarbij is verbranding van houtige biomassa voor de opwekking van warmte en elektriciteit. Bij houtverbranding is de CO2-uitstoot per opgewekte eenheid energie hoger dan die van steenkool. 
De grootschalige winning van hout voor biomassaverbranding vindt plaats door systematische kaalkap van bossen (zie bijvoorbeeld het bosbouwmodel van Zweden). Bij aanplant van nieuwe bomen duurt het ca. 50 tot 100 jaar voordat de CO2 die bij verbranding vrijkomt, weer is vastgelegd (als er überhaupt aanplant plaatsvindt). Resthout dient in het bos te blijven liggen voor de biodiversiteit en nutriëntenvoorziening. Door de verhoogde vraag naar hout voor verbranding neemt de kap van bossen toe, blijkt uit monitoring.
In Nederland bestaat duurzame energie voor ruim 50% uit bio-energie (biogas, vloeibare bio transportbrandstoffen, houtige biomassa). Daarvan betreft ruim de helft de verbranding van houtige biomassa (waarvan een kwart houtstook door particulieren).
Leefmilieu vindt het van belang dat biomassaverbranding van de nieuwe Richtlijn wordt uitgesloten. Ook dient bij het Europese energiehandelssysteem voor CO2 (ETS) bij biomassaverbranding over de uitgestoten CO2 een heffing te worden betaald. Nu is biomassaverbranding uitgezonderd.
Juist echte duurzame energie (zoals zon en wind) dient gestimuleerd te worden. Bosrijke landen zoals Zweden en Finland willen de huidige Richtlijn niet aanscherpen. Zij vinden ook dat de wetgeving over bossen nationaal en niet Europees moet zijn. Zij willen hun soevereiniteit niet opgeven. Op 16 mei stemt de commissie Milieu van het Europese parlement en op 13 juli de commissie Industrie over amendementen. Dit najaar neemt het Europees parlement een besluit.
Leefmilieu heeft samen met Comité Schone Lucht en MOB minister Jetten van Economische Zaken en Klimaat verzocht in de Europese ministerraad er op aan te dringen om stimuleringsmaatregelen voor de verbranding van houtige biomassa ten behoeve van ‘duurzame’ energieproductie stop te zetten.
Lees hier onze brief aan Minister Jetten
Nu ook handhavingsverzoeken tegen Brabantse PAS melders
Augustus 2021.Mobilisation (MOB) en vereniging Leefmilieu hebben in de afgelopen maanden in vier provincies handhavingsverzoeken ingediend betreffende zogeheten ‘PAS melders’. Sinds 2015 zijn onder het PAS duizenden bedrijven op basis van een melding uitgebreid ten koste van de natuur. De provincies hebben aangekondigd alle bedrijven zonder natuurvergunning alsnog een vergunning te willen geven op basis van salderen. De twee organisaties stellen dat dit onmogelijk is met de nieuwe stikstofwet.
De nieuwe Stikstofwet realiseert volgens MOB en Leefmilieu te weinig stikstofreductie. Het legaliseren van PAS-melders zonder een adequate Stikstofwet en zonder een door de Kamers goedgekeurd implementatieplan vinden MOB en Leefmilieu niet acceptabel. MOB en Leefmilieu vinden legalisatie van PAS-melders op basis van de huidige schimmige salderingsregels eveneens onjuist. De regels voor salderen zijn door provincies vastgelegd in de Richtlijn Intern en Extern Salderen. Met salderen wordt toegestaan dat een stikstofemissietoename op een bedrijfslocatie kan worden verrekend met een afname elders. Aan de saldering met stikstof kleven fundamentele bezwaren met het ernstige risico dat een oplossing onbetaalbaar en onbereikbaar wordt gemaakt. MOB en Leefmilieu eisen afschaffing van intern en extern salderen.
Lees hier het persbericht van MOB en Leefmilieu
Lees hier meer over Pasmeldingen en handhaving bij Franca Damen
Handhavingsverzoeken PAS-melders ingediend
2021-06-16. Mobilisation (MOB) en vereniging Leefmilieu hebben 50 handhavingsverzoeken over de uitbreiding van veebedrijven op basis van het Programma Aanpak Stikstof (PAS) bij het provinciebestuur van Gelderland ingediend. Het is de eerste serie in het kader van honderden nieuwe handhavingsprocedures voor natuurbehoud. Sinds 2015 zijn onder het PAS duizenden bedrijven op basis van een melding uitgebreid ten koste van de natuur. De provincies hebben aangekondigd alle bedrijven zonder natuurvergunning alsnog een vergunning te willen geven op basis van salderen. De twee organisaties stellen dat dit onmogelijk is met de nieuwe stikstofwet.
Onder het Programma Aanpak Stikstof (PAS) hebben de provincies toegelaten dat tussen 1 juli 2015 en 29 mei 2019 ca. 3.600 bedrijven met een beperkte stikstoftoename vergunningvrij konden uitbreiden. Die bedrijven konden volstaan met een melding. Met de PAS uitspraak van de Raad van State van 29 mei 2019 staat vast dat die uitbreidingen wel vergunningplichtig zijn. Deze vergunningvrije uitbreidingen zijn daarmee in strijd met de Wet natuurbescherming.
Te weinig stikstofreductie en geen implementatieplan
De nieuwe Stikstofwet realiseert volgens MOB en Leefmilieu te weinig stikstofreductie. Het legaliseren van PAS-melders zonder een adequate Wet stikstofreductie en zonder een door de Kamers goedgekeurd implementatieplan vinden MOB en Leefmilieu niet acceptabel. MOB en Leefmilieu vinden legalisatie van PAS-melders op basis van de huidige schimmige salderingsregels eveneens onjuist. De regels voor salderen zijn door provincies vastgelegd in de Richtlijn Intern en Extern Salderen. Met salderen wordt toegestaan dat een stikstofemissietoename op een bedrijfslocatie kan worden verrekend met een afname elders. Aan de saldering met stikstof kleven fundamentele bezwaren met het ernstige risico dat een oplossing onbetaalbaar en onbereikbaar wordt gemaakt. MOB en Leefmilieu eisen afschaffing van intern en extern salderen.
Vergunde maar nooit gerealiseerde emissies
Uit onderzoek van de WUR en Eenvandaag blijkt dat door de vergunde maar nooit gerealiseerde emissies de werkelijke emissies nog met tientallen procenten kunnen stijgen. Ook noemen zij als fundamenteel bezwaar dat met deze vorm van salderen natuurschade tot verhandelbaar bedrijfskapitaal wordt gemaakt.
Mobilisation en Leefmilieu zijn bereid om constructief mee te denken over een goede oplossingen voor de PAS-melders.
Lees hier het persbericht van MOB en leefmilieu
Lees hier het handhavingsverzoek
Lees hier een nadere toelichting op Foodlog
Leefmilieu stuurt brandbrief biomassa naar ‘uitstelminister’ Wiebes
2 november 2020. Leefmilieu vindt dat de subsidies voor biomassaverbranding een bepalende en kwalijke rol spelen bij misstanden in buitenlandse bossen en natuurgebieden. Daarom heeft Leefmilieu samen met milieuorganisaties Comité Schone Lucht en MOB een brandbrief naar minister Wiebes gestuurd om de biomassasubsidie in te trekken, energiebedrijven voor gedane investeringen te compenseren en de ruim 8 miljard euro subsidie in te zetten voor woningisolatie en échte duurzame energie. Ruim zeventig landelijke en regionale natuur- en bosbeschermingsorganisaties, bewoners- en actiegroepen en deskundigen uit binnen-en buitenland hebben de brandbrief mee ondertekend.
De brandbrief is gestuurd omdat minister Wiebes opnieuw het besluit hierover uitstelt door het Planbureau voor de Leefomgeving om nader onderzoek te vragen. Ook omdat 4 en 5 november de begroting van minister Wiebes in de Tweede Kamer wordt behandeld.
Lees hier onze brandbrief aan Wiebes
Stikstofwet minister Schouten zwaar onvoldoende
Oktober 2020 Bijna 1,5 jaar na de uitspraak van de Raad van State van mei 2019 over de Nederlandse stikstofaanpak is het wetsvoorstel ‘Stikstofreductie en natuurverbetering’ door minister Schouten gelanceerd. Leefmilieu vindt het wetsvoorstel zwaar onvoldoende. Het wetsvoorstel komt neer op een reductie van de stikstofemissie van 25%, terwijl het adviescollege Remkes 50% adviseerde.
Daarnaast wil Schouten samen met provincies naar Brussel om te vragen natuurgebieden te mogen schrappen. Dit is haar afgeraden door vele vooraanstaande juristen. Ook recent onderzoek van twee bureaus kwam tot dezelfde conclusie: een doodlopende weg. Vooral ook omdat we in Nederland met 13% oppervlakte Natura 2000-gebieden al onder het Europees gemiddelde zitten, terwijl de Europese Commissie zelfs naar 30% wil.
Minister Schouten wil ook handel in stikstof. Dit zogenoemde extern salderen gaat ervoor zorgen dat de prijs van ammoniakstikstof fors omhoog zal gaan. Boeren zullen dit niet kunnen betalen, maar grote bedrijven die stikstof nodig hebben wel (bijvoorbeeld een biomassacentrale). De agrarische sector gaat zo worden leeggekocht. Boeren moeten nu al handelen in productierechten en fosfaatrechten. Daar komt ammoniakhandel dan nog bij. Verder zal extern salderen gaan leiden tot grootschalige fraude met zogenaamde referentieniveaus.
Leefmilieu is van mening dat dit wetsvoorstel van tafel moet en dat een nieuw wetsvoorstel op de bezwaren moet worden aangepast.
Lees hier onze uitgebreide reactie
Leefmilieu aan de SER: stop subsidie houtverbranding!
Mei 2020. Een storm van kritiek oogstte het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) begin mei bij de publicatie van haar rapport over de beschikbaarheid en duurzaamheid van biomassa voor het Nederlandse klimaatbeleid (1). De voors en tegens van 
onder meer houtverbranding zijn in het rapport op een rij gezet. Bij de tegenargumenten geeft het PBL aan dat de CO2-uitstoot van houtverbranding de klimaatverandering verergert. Daarnaast stelt het PBL dat certificering van resthout dat wordt gebruikt voor verbranding, geen oplossing is om de nadelige effecten voor de biodiversiteit te voorkomen. Desondanks concludeerde het PBL bij de publicatie van het rapport alvast dat Nederland om klimaatdoelen op papier te halen niet om houtverbranding heen kan. De CO2-uitstoot van houtverbranding wordt door de Europese wetgeving ten onrechte op nul gesteld. Het PBL sprak alvast haar oordeel uit terwijl de SER nog een advies over een duurzaamheidskader voor biomassa aan het kabinet moet uitbrengen. Bosbeschermingsorganisaties uit de Baltische Staten en de Verenigde Staten uitten dezelfde dag nog hun kritiek op het Nederlandse rapport. Nederland staat na Engeland en Denemarken nu op de derde plaats van importeurs van houtpellets. Ook de Europese Commissie heeft in haar nieuwe Biodiversiteit Strategie (2) aangegeven de risico`s van houtverbranding voor klimaat en biodiversiteit te onderzoeken en de Europese richtlijn voor hernieuwbare energie hier op aan te passen. Leefmilieu is samen met Comité Schone Lucht initiatiefnemer van een brandbrief aan de SER (Sociaal Economische Raad), met het verzoek aan het kabinet te adviseren de subsidie voor biomassaverbranding in kolen- en biomassacentrales onmiddellijk stop te zetten. De brandbrief is door 40 personen en organisaties mee ondertekend. Onder hen wetenschappers, buitenlandse bosbeschermingsorganisaties, landelijke en lokale milieuorganisaties uit Nederland.
Lees hier onze brief aan de SER: https://tinyurl.com/StopSDE
(1) Lees het rapport van het PBL op: https://tinyurl.com/Zoektocht-PBL
(2) Lees hier de nieuwe Biodiversiteit Strategie van de EU: https://tinyurl.com/EU-BioStrat
Stikstofaanpak Kabinet stelt teleur
24 april 2020 maakte het kabinet de nieuwe stikstofplannen bekend.
Teleurstellend en juridisch onhoudbaar moeten we helaas concluderen.
Het kabinetsplan noemt een onacceptabel lage emissiereductie.
Een 50% emissiereductie in 10 jaar tijd is een noodzakelijke ondergrens. Het Kabinet biedt slechts 26%. Deze 26% is bovendien gebaseerd op ongeloofwaardige en onverplichte reductiemaatregelen, zoals aanpassingen in het veevoer en aanlengen van mest met water. Daarbij wordt uitgegaan van streefwaarden, terwijl harde doelen met wettelijke borging nodig zijn.
Een nieuwe gang naar de rechter is onvermijdelijk, nu het Kabinet totaal geen recht doet aan de uitspraak van de Raad van State van 29 mei 2019.
Update 2020-06-08. Ook de commissie Remkes is in haar eindadvies ‘Niet alles kan overal’ zeer kritisch over de plannen van het kabinet en waarschuwt dat het wederom juridisch onhoudbaar is.
Lees hier het hele persbericht van Leefmilieu en MOB
Lees hier de Kamerbrief met de stikstofplannen
Lees hier het advies van de commissie Remkes
Zienswijzen nieuw stikstofregistratiesysteem
Januari 2020. Om de bouw van circa 75.000 woningen en een aantal grote infrastructurele projecten mogelijk te maken, is een Regeling spoedaanpak stikstof bouw en infrastructuur in de maak. Met deze Regeling wordt een stikstofregistratiesysteem ingesteld, dat vergelijkbaar is met de PAS, een soort mini-PAS. Het concept voor deze regeling ligt nu voor ter consultatie.
Leefmilieu is het niet eens met deze regeling en heeft zienswijzen ingediend. De zienswijzen betreffen onder meer het gebruik van de PAS-systematiek die achterhaald is. Ook gaat de Regeling niet alleen over woningbouw (weinig stikstofdepositie), maar ook over wegenaanleg (veel stikstofdepositie) en worden er geen maxima aan de uitstoot van dergelijke projecten gesteld. Verder lijkt ons de veevoermaatregel niet uitvoerbaar omdat er in de veesector getwijfeld wordt aan de ernst van het probleem.
Bekijk hier de conceptregeling
Kabinet zet Commissie Remkes voor het blok door afspraken met landbouwsector
18 december 2019. Zonder het advies van de Commissie Remkes af te wachten heeft het Kabinet verregaande afspraken gemaakt met de landbouwsector over de stikstofcrises.
De natuurorganisaties zijn hierbij niet betrokken. Mobilisation en Vereniging Leefmilieu, de partijen die de stikstofzaak aan het rollen hebben gebracht, sturen vandaag een brief op poten aan Minister Schouten met de eis dat de afspraken worden herroepen.
Klik hier om het hele persbericht te lezen
Klik hier om de brief aan Schouten te lezen
Klik hier om de afspraken tussen kabinet en het Landbouwcollectief te lezen
Leefmilieu geeft inbreng bij commissie Remkes
September 2019. De minister van landbouw heeft de hulp ingeroepen van een nieuw adviescollege om te zoeken naar een oplossing, nu het PAS (programma aanpak stikstof) bij de rechter is gesneuveld. Het Adviescollege stikstofproblematiek, ook wel de commissie Remkes genoemd, moet een uitweg zoeken uit de huidige impasse. Op vrijdag 13 september organiseerde de commissie een bijeenkomst waarop milieuorganisaties hun inbreng konden leveren. Namens MOB en Leefmilieu heeft Johan Vollenbroek (foto) onder meer de volgende punten ingebracht:
- Verminder de intensieve landbouw
- Ga over op kringlooplandbouw
- Verlaag de maximum snelheid op de snelwegen naar 100 km / uur
- Verbiedt brommers op benzine (tweetakt)
- Schaf subsidies af op houtstook / biomassa / mestvergisters
- Sluit kolencentrales vervroegd.
Lees hier de hele inbreng van MOB en Leefmilieu.
Oplossingen stikstofprobleem
September 2019. De stikstofuitspraak van de Raad van State vormt een probleem, dat is duidelijk, de kranten staan er vol van. Maar de vraag is nu dus: Hoe lossen we dat probleem op? Niet door de getroffen natuurgebieden op te heffen, zoals sommigen in de landbouwsector suggereren. De oplossingen, zoals wij die zien hebben we samen met de andere betrokken milieuorganisaties op een rijtje gezet.
Onze ideeën worden toegelicht in een brief die we aan minister-president Rutte en de commissie Remkes hebben gestuurd. Het goede nieuws is dat een van de suggesties in de brief al uitgevoerd wordt: de maximumsnelheid op snelwegen wordt niet verder verhoogd naar 130 km per uur. Een mooi begin, hopelijk volgen andere oplossingen ook snel.
Lees hier de brief aan minister-president Rutte
Nederlandse stikstofbeleid (PAS) van tafel
29 mei 2019. De Nederlandse natuur verslechtert al jaren door veel te hoge concentraties stikstof. Stikstof vervuilt de lucht, de bodem en het water. Nederland nam besluiten in de verwachting dat schade aan de natuur door maatregelen in de toekomst zou worden opgelost. De Raad van State heeft nu besloten dat dit niet meer mag. Het Programma Aanpak Stikstof (PAS) mag niet meer als basis voor toestemming voor activiteiten worden gebruikt. Bij een besluit moet voortaan vooraf zeker zijn dat er geen schade aan de natuur zal optreden. Veel nieuwe vergunningen voor veehouderijen, wegen en biomassacentrales zullen hierdoor niet meer verleend kunnen worden.
Door vrijwilligers van 3 kleine milieuorganisaties, waaronder Leefmilieu, is jarenlang aan dit dossier gewerkt. Wij zijn blij met deze heldere uitspraak.
Lees hier het persbericht van Leefmilieu
Lees hier het persbericht van de Raad van State
Bekijk hier de video van Raad van State over deze uitspraak
Lange zit bij Raad van State op 14 februari 2019
De Raad van State hield op 14 februari 2019 zitting over het Programma Aanpak Stikstof (PAS), het Nederlandse natuurvergunningenbeleid met groot belang voor de veehouderij. De Raad van State moet uitvoering geven aan het stikstofarrest van de Europese rechter van 7 november 2018.
De Nederlandse natuur zucht al tientallen jaren onder ernstige natuurschade vanwege veel te hoge concentraties stikstof, vooral veroorzaakt door de intensieve veehouderij. Een langdurig overschot aan stikstof heeft een giftige, verzurende, werking op de natuur. De vereniging Leefmilieu was tijden de zitting vertegenwoordigd door Valentijn Wösten, hij zegt erover: "Een krimp van de Nederlandse veestapel maakt onvermijdelijk onderdeel uit van het nieuw op te stellen beleid nadat de rechter uitspraak heeft gedaan."
De rechtszitting was een lange zit, van 10 uur 's ochtends tot half zeven in een volle zaal met bijna 100 toehoorders. De uitspraak van de Raad van State wordt verwacht in mei of juni.
Lees hier het persbericht voor meer achtergrondinformatie.
Europese rechter: Nederlands natuurbeleid moet veel beter
7 november 2018. Het Europese Hof in Luxemburg heeft vandaag het Nederlandse natuurvergunningenbeleid van tafel geveegd.
De uitspraak betekent dat duizenden natuurvergunningen voor bedrijfsuitbreidingen die sinds 2015 zijn verleend nooit hadden mogen worden afgegeven. Concreet gaat het om bedrijfsuitbreidingen van veehouderijen, diverse kolencentrales en biomassa-installaties. De Nederlandse natuur wordt aangetast door de veel te hoge concentraties stikstof en het huidige Nederlandse stilstofbeleid beschermt de natuur onvoldoende Deze juridische strijd is gewonnen door drie kleine milieuorganisaties, waaronder Leefmilieu.
Lees hier de uitspraak van het Europese Hof
Geef Nederland geen uitstel meer voor Nitraatrichtlijn
26 maart 2018. Leefmilieu heeft samen met een flink aantal andere organisaties een brief gestuurd naar de Europese commissie. De brief vraagt de Europese commissie Nederland niet langer uitstel te geven van het voldoen aan de Europese Nitraatrichtlijn. De brief is een aanvulling met nieuwe feiten van ons eerdere verzoek hierover van januari 2017.
Lees hier de brief aan de Europese commissie
Lees hier onze eerdere brief van januari 2017
Ministeries negeren noodkreet 56 burgergroepen
Maart 2018. Vorig jaar heeft Leefmilieu samen met 56 groepen uit het hele land een brief gestuurd naar de ministeries van Infrastructuur en Waterstaat (I&W) en Landbouw (LNV). De brief riep op om het leefklimaat in de buurt van veehouderijen snel te verbeteren. Het antwoord van de ministeries is echter teleurstellend. Strengere regels zijn op korte termijn niet te verwachten. De oplossing wordt verschoven naar de “integrale aanpak van de verduurzaming van de veehouderij”. Hoe het er met deze integrale aanpak van de verduurzaming van de veehouderij voorstaat, melden de ministeries niet.
Ook wordt geen duidelijkheid gegeven over nieuwe regels voor geurhinder. Op het gebied van fijn stof is het antwoord wat concreter: ”Op dit moment wordt gewerkt aan het Nationaal Actieprogramma Luchtkwaliteit, dit actieprogramma zal eind 2018 aan de Tweede Kamer worden gezonden.”
Leefmilieu en de bewonersgroepen vinden het verder belangrijk dat mestverwerkingsinstallaties op voldoende afstand van woningen moeten worden geplaatst. Het ministerie wil de huidige adviesafstand (100 m) echter niet herzien. Dat betekent dat het ministerie niet uit wil gaan van het voorzorgprincipe. Op dit moment zijn namelijk de gevolgen van blootstelling aan mest en mestverwerking niet bekend. Dat zeggen wetenschappers van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) in hun recente rapport. Mest bevat ziekteverwekkers en stoffen die kunnen irriteren, maar de ministers kiezen er dus voor deze onzekerheid niet te vertalen in een voorzichtig beleid. Sterker nog, in de antwoordbrief wordt aangegeven dat mestverwerkers nodig zijn om de milieu- en klimaatdoelstellingen te halen.
Kortom een teleurstellend antwoord op onze knellende vragen: van beide ministeries is voor de problematiek van de leefbaarheid van burgers op dit moment niets te verwachten. 
Lees hier de antwoordbrief van de ministeries
Lees ook ons bericht over de brief van 56 burgergroepen:
Rijksoverheid moet ingrijpen in ontspoorde veehouderij
Lees meer over de brief van de 56 burgergroepen en het antwoord op:
http://www.max5odeur.nl/noodkreet-56-burgergroepen/
Lees hier het RIVM rapport: Verkenning van de microbiologische risico’s van mest voor de gezondheid.
Deurne moet bedrijfsplannen boeren openbaar maken
December 2017. Onze jurist, Valentijn Wösten, had op verzoek van Leefmilieu en MOB in februari 2017 de gemeente Deurne gevraagd om de Plannen van Aanpak van bedrijven die een beroep doen op de Stoppersregeling. De Stopperregeling maakt het mogelijk tot uiterlijk 2020 door te gaan met de bedrijfsvoering, en daarna te stoppen. In de tussentijd hoeft het bedrijf dan niet te voldoen aan alle milieueisen voor emissiearme stallen. Voor de boer heeft dat als voordeel dat hij in de laatste jaren van zijn bedrijf minder hoeft te investeren, maar hij moet in het Plan van Aanpak wel duidelijk maken wat hij in de in de tussentijd wel gaat doen. Om na te kunnen gaan of deze Plannen van Aanpak iets voorstellen horen ze openbaar te zijn. Maar B&W stelde, heel merkwaardig, dat de stukken wel bestaan, maar ‘niet voorhanden zijn’. Een rare zaak, omdat het zeker was dat er bedrijven waren die gebruik hadden gemaakt van de Stoppersregeling. Maar het kan nog vreemder. Ook de bezwarencommissie van de gemeente Deurne was het met B&W eens. Leefmilieu moest dus samen met MOB naar de rechter om de gemeente Deurne te dwingen om de informatie openbaar te maken. Op 14 november 2017 kwam de uitspraak: onze jurist had helemaal gelijk. De stukken moeten openbaar gemaakt worden. Uiteindelijk heeft de gemeente Deurne dus alleen gezorgd voor een grote vertraging, maar misschien was dat ook wel de bedoeling.
Gelukkig zijn er ook gemeenten die wel gewoon de stukken sturen als erom gevraagd wordt. Zo reageerde de gemeente Horst aan de Maas wel direct met het sturen van de stukken van de stoppers in haar gemeente. Daar kennen ze hun wettelijke taken dus wel.
Lees hier de uitspraak van de rechter
Rijksoverheid moet ingrijpen in ontspoorde veehouderij
15 november 2017. In een brief aan de nieuwe minister van landbouw en de staatssecretaris van milieu laten 56 burgergroepen uit het hele land samen met Leefmilieu een noodkreet horen. De groepen hebben geen vertrouwen in het vermogen van de veehouderijsector om zelf ingrijpende veranderingen teweeg te brengen. Er verschijnen de hele tijd rapporten, maar ondertussen stapelen de misstanden en schandalen zich op.
Niet alleen in Brabant en Limburg, maar ook elders zijn burgers de dupe van de intensivering van de veehouderij. De bedrijfstak is uitgegroeid tot een industrie, zonder dat deze als zodanig wordt behandeld. Lokale overheden missen de expertise om industriële activiteiten te beoordelen, te controleren en handhavend op te treden. In de sector is sprake van een diepgewortelde cultuur waarin overtreding van wetten als normaal wordt beschouwd. Strikte handhaving is dus van het grootste belang, maar lijkt ver weg.
In hun brief doen de groepen 20 concrete voorstellen, die op korte termijn moeten leiden tot een verbetering van het leefklimaat in het buitengebied en de dorpen. Enkele voorbeelden:
- Stel aan de veehouderij dezelfde eisen als aan de industrie
- Verminder de omvang van de veestapel
- Stel eisen aan de afstand van een bedrijf tot de woningen van de buren
- Maak de normen van de Wereldgezondheidsorganisatie speerpunt van beleid
De groepen hebben geen vertrouwen meer in een aanpak door de gemeenten en daarom is de brief gericht aan de minister, de staatsecretaris en de Tweede Kamer. Zij moeten ingrijpen zodat omwonenden beter beschermd worden tegen stank, lawaai en gezondheidsschade.
Lees hier het persbericht van de burgergroepen
Lees hier de brief aan de minister van LNV en staatssecretaris I&W
Lees hier de brief aan vaste kamercommissies voor LNV en I&W
Meldingenrapportage 2016: Relaties en gezinnen onder druk door milieuoverlast
April 2017. Uit de meldingen van 2016 blijkt dat voor veel mensen de milieuoverlast doordringt tot in het huis, wat vermijden ervan vrijwel onmogelijk maakt. Relaties en gezinnen komen onder grote spanning te staan als gevolg van de gezondheidsklachten en de uitzichtloosheid. Laag frequent geluid, elektromagnetische straling en luchtvervuiling (75% door houtstook) zijn de meest genoemde soorten overlast die hiervan de oorzaak zijn.
Bij pogingen om de milieuoverlast op te sporen en/of terug te dringen stuiten de melders vaak op onbegrip, blijkt gedegen meting van de overlast moeilijk te krijgen en ontbreekt het aan wet- en regelgeving om bronnen aan te pakken. Elke melding is een roep om hulp voor de persoonlijke situatie, omdat mensen werkelijk niet meer weten wat ze nog kunnen ondernemen. Erkenning van de problemen, goede meetmethoden voor persoonlijke situaties en wet- en regelgeving is hard nodig.
Per januari 2017 zijn we gestopt met de registratie van de klachten. Inmiddels zijn er verscheidene meldpunten waar klachten over specifieke milieuoverlast gemeld kunnen worden. En we willen onze capaciteit inzetten om de hierboven geschetste doelen (erkenning, kunnen meten, wet- en regelgeving) te bereiken.
Bekijk hier de Rapportage gezondheidsklachten door milieu 2016
Klacht naar Europese commissie over Nederlands mestbeleid
Januari 2017.Het Nederlands mestbeleid schiet tekort. Al jaren voldoet Nederland niet aan de geldende minimum water- en bodemkwaliteitseisen, zoals vast gelegd in de Nitraatrichtlijn. Dit blijkt uit het rapport van een Europees onderzoek uit 2016 naar de kringlopen van mineralen.
De Nitraatrichtlijn is in 1991 gepubliceerd en is juist bedoeld ter bescherming van het oppervlaktewater en grondwater tegen verontreinigingen door nitraten vanuit de landbouwsector. De regering wil de Europese Commissie opnieuw vragen om uitstel (derogatie). Wij zijn het daar niet mee eens en hebben daarom samen met MOB een klachtenbrief geschreven naar de Europese commissie.
Klik hier om de brief te lezen
Zie ook het rapport:
Resource Efficiency in Practice – Closing Mineral Cycles