Nieuwsbrief Leefmilieu Jaargang 11 - nummer 2 - mei 2013 |
Leefmilieu is, zoals bekend, een vereniging die zich bezig houdt met het ondersteunen van mensen die worstelen met milieuvraagstukken in hun directe leefomgeving. Misschien wat minder bekend is dat we ook op nationaal en Europees niveau een woordje meespreken. Dat doen we dan niet alleen, maar samen met anderen, want ook op Europees niveau geldt dat je samen sterker staat.
Hierover en over veel meer, leest u in onze Nieuwsbrief. Wilt u intensiever op de hoogte gehouden worden, volg ons dan op Twitter of bekijk onze website.
- 1. De waarheid over het milieu. Oratie op 14 juni in Heerlen door Ad Ragas
- 2. Jaaroverzicht gezondheidsklachten: laagfrequent geluid springt er uit
- 3. Naar de rechtbank? Bereid je voor op een andere aanpak
- 4. Bijstoken asbest nog liever even niet in Alblasserdam
- 5. Forum voor gehinderden van laagfrequent geluid
- 6. Houtrook: eerste klas veroorzaker van een vergiftigd milieu
- 7. Standpunt Leefmilieu: “Geen uitstel Europese normen luchtkwaliteit”
- 8. In gesprek met de inspectie over verwaaiende pesticiden
- 9. Meldpunt voor overlast bestrijdingsmiddelen
- 10. Meetnet luchtkwaliteit van Nijmegen en Beuningen is in gevaar
- 11. Uitkoop huizen onder hoogspanningslijnen
- 12. Teken petitie tegen het boren naar schaliegas
1. De waarheid over het milieu. Oratie op 14 juni in Heerlen door Ad Ragas
Ad Ragas, bestuurslid van Leefmilieu en hoogleraar milieukunde aan de Open Universiteit, houdt op 14 juni zijn oratie in Heerlen. Een oratie is een openbare redevoering waarmee een nieuw benoemde hoogleraar zijn ambt officieel aanvangt. Maar in de praktijk wordt hij pas gegeven als de hoogleraar al een tijde aan het werk is. De redevoering gaat met enig ceremonieel gepaard.
Ad zal in zijn oratie op zoek gaan naar de waarheid over het milieu en stilstaan bij begrippen als onzekerheid, complexiteit en de moderne kennismaatschappij.
Datum Vrijdag 14 juni 2013
Plaats Open Universiteit, Valkenburgerweg 177, 6419 AT Heerlen
Tijd 16:00 uur precies.
Ontvangst vanaf 15.30 en aansluitend receptie.
Toegang gratis
2. Jaaroverzicht gezondheidsklachten: laagfrequent geluid springt er uit
Vanaf 1 januari 2012 kunnen mensen, die als gevolg van milieuoverlast gezondheidsschade hebben, dit melden op de website van de vereniging Leefmilieu. Na afloop van 2012 werd daarvan voor het eerst een jaaroverzicht opgesteld.
Het totaal aantal meldingen in 2012 was 179. Het grootste gedeelte van de meldingen ging over geluid en 111 melders noemden specifiek laagfrequent geluid als milieufactor. Slecht slapen, vermoeidheid en stress waren de gezondheidsklachten die daarbij het meest gerapporteerd werden. Vanwege het grote aandeel klachten over laagfrequent geluid, heeft de vereniging Leefmilieu hierover een bijeenkomst georganiseerd op 23 november 2012.
De uitkomsten van deze bijeenkomst maken duidelijk dat de oorzaken van de overlast van laagfrequent geluid vaak onbekendheid zijn. Het is daarom belangrijk dat er een duidelijke meetprotocol voor laagfrequent geluid komt. Maar ook moet er in Nederland een instantie komen waar mensen hun gevoeligheid voor laag frequent geluid kunnen laten vaststellen. Nu is een dergelijke meetlocatie alleen in Denemarken beschikbaar.
Veel gezondheidsprofessionals weten niet goed raad met meldingen van overlast door laagfrequent geluid. Dat is ook een belangrijk aandachtspunt, waardoor veel mensen nu van het kastje naar de muur gestuurd worden. Dit maakt mensen wanhopig en staat een snelle aanpak van hun probleem in de weg. Het eindrapport is naar de betrokken ministeries, de GGD’s en alle melders gestuurd die daar prijs op stellen.
Het rapport over 2012 is te vinden op: http://www.leefmilieu.nl/jaaroverzicht-gezondheidsklachten.
3. Naar de rechtbank? Bereid je voor op een andere aanpak
Voor iedereen die maar zo nu en dan bij een rechtbank komt is het goed om te weten dat rechtbanken bij bestuursrechtprocedures een andere aanpak hanteren. Deze aanpak, die de nieuwe zaaksbehandeling heet, heeft gevolgen voor de snelheid, maar ook voor de aanpak van de rechter en de rol van de zitting in de procedure. De grootste wijziging zit in de andere opstelling die van de partijen wordt verwacht. Het is belangrijk dat alle partijen openstaan om tot een oplossing te komen: juridisch heet dit de “finale geschilbeslechting”. Om zoveel mogelijk tot een oplossing te komen, is een flexibele opstelling van alle partijen van belang en een mandaat om tijdens de zitting te kunnen instemmen met alternatieve oplossingen. Het is dan ook nodig dat je als eiser zelf aanwezig bent bij de zitting, ook als je je door een jurist of deskundige laat vertegenwoordigen.
De zitting is dus belangrijker geworden dan voorheen. De manier waarop de rechter met de zaak verder zal gaan (voortzetting of afdoening) zal ter zitting duidelijk gemaakt worden. Als geen minnelijke oplossing wordt bereikt en er dus alsnog een uitspraak moet volgen, zal de bestuursrechter proberen de zaak op dezelfde zitting af te kaarten. In dat geval is het prettig als procespartijen daar op zijn voorbereid en een schriftelijke toelichting in de vorm van een pleitnota achter de hand hebben.
Het is dus belangrijk om je voor te bereiden op snellere procedures en zeker naar de zitting te gaan en te zorgen dat je precies weet wat je wel en niet wilt, zodat je die inbreng tijdens de zitting kunt leveren.
Meer informatie op:
http://www.rechtspraak.nl/procedures/landelijke-regelingen/bestuursrecht/pages/default.aspx
4. Bijstoken asbest nog liever even niet in Alblasserdam
Nedstaal is, zoals de naam al doet vermoeden, een staalproducerend bedrijf. Het bedrijf is gelegen in Alblasserdam. Maar deze gemeente verleent niet zelf de vergunning, dat doet de OZHZ, de Omgevingsdienst Zuid Holland Zuid, namens de provincie Zuid-Holland. Omdat het bedrijf een vergunning had gevraagd voor het verwerken van 100 ton asbestbevattend schroot, had de gemeente Alblasserdam behoefte aan een second opinion. Johan Vollenbroek van MOB en ook bestuurslid van Leefmilieu, was gevraagd voor deze contra-expertise.
Omdat de uitkomsten van het onderzoek van Johan Vollenbroek ook voor anderen interessant zijn, had Leefmilieu hem gevraagd een presentatie te houden op 22 februari 2013. Johan startte met een filmpje over het productieproces van Nedstaal (zie foto), zodat alle aanwezigen een indruk kregen van het bedrijfsproces. Daarna ging hij dieper in op het plan om asbesthoudend schroot bij te stoken in het staalbedrijf. In theorie zou het volgens hem kunnen werken, omdat de temperatuur in de oven hoog genoeg is om het asbest te verbranden, maar dan moet het wel zeker zijn dat er geen asbestdeeltjes kunnen vrijkomen uit de oven. Verder verwacht je van een bedrijf dat met asbest aan de slag gaat, dat het een vergunning heeft die ruimschoots voldoet. Op beide punten voldeed de situatie niet. Er was niet onderzocht of de filters de eventueel vrijkomende asbestdeeltjes zouden afvangen. En verder bleek het bedrijf zich op het gebied van fijn stof, kwik en zink niet aan de eigen vergunning te houden. Sommige onderdelen van de vergunning hadden al jaren geleden aangepast moeten worden. Kortom, dat zou eerst moeten gebeuren. Het was dan ook niet verbazend dat er in totaal 308 zienswijzen tegen de nieuwe vergunning bij OZHZ werden ingebracht tegen de nieuwe vergunning. De omgevingsdienst OZHZ richtte zelfs een apart dossier op over het bedrijf op haar website. Ook op de website van de gemeente Alblasserdam zijn de vervolgstappen te zien. Het oprichten van een eigen meetpunt in de gemeente voor het meten van de luchtkwaliteit is er een van. Dat voorstel kunnen de bewoners van Alblasserdam natuurlijk alleen maar toejuichen. Meten is weten en dat geeft op den duur ook een mooie manier om de inspanningen van Nedstaal en andere bedrijven voor een betere luchtkwaliteit zichtbaar te maken.
De presentatie van Johan Vollenbroek (Contra-Expertise Nedstaal BV) is te vinden op http://www.leefmilieu.nl/Burgernetwerkacademie daar is ook het gelijknamige rapport te vinden.
Het filmpje over EAF Nedstaal: http://www.youtube.com/watch?v=FPoZD7xoMRA.
De gemeente Alblasserdam is te vinden op: http://www.alblasserdam.nl/en de
Omgevingsdienst Zuid-Holland (OZHZ) op: http://www.ozhz.nl/.
5. Forum voor gehinderden van laagfrequent geluid
Vrijwilligers hebben een forum gemaakt voor iedereen die vaak last heeft van bromgeluid, bromtonen, gedreun, pulserend zwaar geluid, dieselend geluid of trillingen. Misschien lijk jede enige te zijn en denken anderen misschien zelfs dat het jouwverbeelding is? Maar jebent beslist niet de enige, en het laagfrequente geluid komt wel degelijk van buiten. Oorzakenkunnenzijn:industrie, wegverkeer,ventilatoren, enzovoorts.
Wil je contact met anderen die hetzelfde ervaren: ga naar het Forum LFG-hinder op http://lfghinder.freefo.nl/index.php en wissel je ervaringen uit. Samen sta je sterker
6. Houtrook: eerste klas veroorzaker van een vergiftigd milieu
Bij de vereniging Leefmilieu komen veel meldingen binnen over de overlast van houtkachels, allesbranders en verwarminginstallaties die op hout gestookt worden. Het lijkt zo gezellig met een glaasje in de hand in de winter ontspannen bij een gezellig vuurtje of in de zomer karbonaadjes bakken op de houtkooltjes van de barbecue. De nadelen voor de gezondheid zijn minder bekend en bij de benauwdheid die het veroorzaakt bij je buren sta je niet zo snel stil.
Houtrook bevat vele gifstoffen. Zo komt er een behoorlijke hoeveelheid fijn stof in de tuin en in het huis terecht. Het zijn teerachtige deeltjes ook wel roet genoemd. Een greep uit de bestanddelen: dioxines, lood, cadmium, arsenicum, koolmonoxide (kolendamp), methaan, benzeen, vluchtige organische stoffen. Verder niet te vergeten de PAK’s (polycyclische organische koolwaterstoffen) die, zoals bekend, zeer kankerverwekkend zijn.
Mensen die last hebben van overlast door houtrook hebben zich verenigd in het Netwerk Houtrook en op hun website vind je meer informatie. Samen met Milieudefensie Groningen hebben ze een brochure uitgebracht met veel feiten en misverstanden over houtstook. Een aanrader voor niet alleen degenen die overlast ervaren, maar ook voor degenen die willen genieten van een houtvuurtje zonder hun buren tekort te doen.
Netwerk houtrook: http://www.houtrookvrij.nl/
Milieudefensie Groningen is zeer actief op dit onderwerp: www.groningen.milieudefensie.nl
De brochure over houtstook is ook te vinden op www.leefmilieu.nl/luchtkwaliteit.
7. Standpunt Leefmilieu: “Geen uitstel Europese normen luchtkwaliteit”
De vereniging Leefmilieu heeft samen met 17 andere groepen de Europese Commissie gevraagd Nederland niet opnieuw uitstel te verlenen voor het voldoen aan de Europese normen voor luchtkwaliteit. Deze normen zijn namelijk bedoeld om de gezondheid van Nederlanders te beschermen. Dus uitstel voor het voldoen aan deze normen betekent dat Nederlanders nog langer aan teveel luchtvervuiling zijn blootgesteld.
Nederland is het meest veedichte land van Europa en heeft de hoogste autodichtheid van alle landen van Europa. Zowel auto’s als vee zijn grote bronnen voor fijn stof (vee 21% en wegverkeer 44%). In 2009 is de Europese Commissie al eerder akkoord gegaan met uitstel voor de luchtkwaliteitsnormen voor Nederland: toen tot 2015. Tegelijkertijd met de aanvraag voor het uitstel, heeft Nederland plannen ingediend, zoals de kilometerheffing, zodat Nederland in 2015 wel opnieuw aan de normen zou voldoen. Van die plannen is niets terecht gekomen en in plaats van het ontwikkelen van nieuwe plannen wordt er nu opnieuw aangekoerst op uitstel.
De brief gericht aan eurocommissaris Potocnik is te vinden op http://www.leefmilieu.nl/luchtkwaliteit
8. In gesprek met de inspectie over verwaaiende pesticiden
De Nederlandse Voedsel en Warenautoriteit (NVWA) ziet toe op het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen. Vanuit Leefmilieu zijn we in gesprek gegaan met de inspecteurs van de Voedsel en Warenautoriteit, omdat we vanuit meerdere plaatsen in Nederland zorgelijke geluiden hadden gehoord over het verwaaien van pesticiden naar omwonenden van akkers. Vooral in de sierteelt en fruitteelt wordt vaak gespoten, soms wel twee keer per dag. Als de pesticiden dan verwaaien tegen je ramen, over je was of je kinderen, dan vraag je je natuurlijk wel af of dat allemaal wel mag.
Wij hadden daarover vragen gesteld aan de NVWA en de bestuursleden van Leefmilieu kregen een uitgebreide toelichting: over de regelgeving, de sancties en de aanpak van de handhaving. Het bleek daarbij dat de fruitteelt en de sierteelt grote prioriteit hebben bij de handhaving, maar ook dat er in heel Nederland in 2013 bij de NVWA maar 24 fte’s (voltijd arbeidsplaatsen) beschikbaar zijn voor de handhaving op gewasbeschermingsmiddelen. Dat waren er meer, maar met alle bezuinigingen is dat wat er nu van over is. Ook bleek dat de Gezondheidsraad binnenkort met een advies komt over de bescherming van de gezondheid van de omwonenden. Leefmilieu vindt dat die bescherming tekortschiet, de sloten en rivieren in de buurt van de akkers zijn beter beschermd. Als je dan ook nog bedenkt dat daar de normen vaak overschreden worden, belooft dat niets goed. Hoog tijd dus voor een advies van de Gezondheidsraad en veel sterkte voor de mensen bij de NVWA, die met zo weinig mensen zoveel werk moeten verzetten.
Hierboven enkele dia’s uit de presentatie van de NVWA.
De hele presentatie is te vinden op http://www.leefmilieu.nl/leefbaar-buitengebied
9. Meldpunt voor overlast bestrijdingsmiddelen
Omwonenden en voorbijgangers van landbouwgrond waarop bestrijdingsmiddelen worden gebruikt, lopen het risico te worden blootgesteld aan gifstoffen die gevaarlijk zijn voor hun gezondheid. Kinderen en volwassenen kunnen zo ongevraagd met gif in aanraking komen waardoor hun gezondheid in gevaar komt. De Partij voor de Dieren en Stichting Bollenboos willen de problemen met bestrijdingsmiddelen voor omwonenden in kaart brengen.
Het meldpunt voor omwonenden is niet alleen bedoeld om echt gevaarlijke situaties te signaleren, maar ook bedoeld om zorgen te inventariseren, gelet op het feit dat omwonenden vaak niet worden gewaarschuwd als hun buurman gif gebruikt. Zij blijven daardoor zitten met de onzekerheid of hun kinderen wel veilig rond de percelen kunnen spelen als er gespoten is, of het erg was dat er een raam openstond en hoe het zit met gifresten op de was die buiten hing te drogen.
De meldingen worden gebundeld tot een zwartboek dat later in 2013 wordt aangeboden aan staatssecretaris Dijksma en minister Schippers en aan Tweede Kamerleden.
Naast de gezondheidsproblemen bij de mens leidt het gebruik van chemische bestrijdingsmiddelen ook tot zorgwekkende sterfte onder bijen en andere insecten en tot steeds moeilijker te zuiveren drinkwater.
Het meldpunt is te vinden op: https://www.partijvoordedieren.nl/gifklikker
Stichting Bollenboos: http://www.bollenboos.nl/
10. Meetnet luchtkwaliteit van Nijmegen en Beuningen is in gevaar
Vanaf 2007 is er een meetnet luchtkwaliteit rond het industrieterrein van Nijmegen en Beuningen operationeel. Dit meetnet maakt zichtbaar of het beleid om de luchtkwaliteit te verbeteren wel werkt. De provincie Gelderland wil echter haar financiële bijdrage niet langer leveren en het meetnet stopt daardoor waarschijnlijk. Omdat in november een vierbaansbrug geopend wordt in het gebied, verliest de omgeving ook het zicht op de mogelijke luchtverontreiniging door de toename van het verkeer in het gebied. Het moment van stoppen met de financiering zal waarschijnlijk niet express zo gekozen zijn, maar is natuurlijk wel erg ongelukkig.
De bewonersgroepen, bedrijven en milieugroepen die samenwerken in het zogenoemde Kronenburgerforum hebben een brief gestuurd om de provincie Gelderland op andere gedachten te brengen. Hopelijk werkt dat. Het betreffende industrieterrein is jarenlang berucht geweest om de hoge aantallen kanker in de wijken om het terrein. Het meten van de luchtkwaliteit is altijd gezien als een signaal dat de overheden ook de vinger aan de pols wilden houden wat betreft de luchtkwaliteit in het gebied. Stoppen met meten zou betekenen dat dit vertrouwen geschaad wordt. Hopelijk komt het niet zover. Vanuit Leefmilieu gaan we er in ieder geval naar streven het meetnet te behouden.
11. Uitkoop huizen onder hoogspanningslijnen
De minister van Economische Zaken heeft de uitkoop aangekondigd van 400 huizen onder hoogspanningslijnen. Het voorstel is een combinatie van het onder de grond brengen van verbindingen (verkabeling) en het uitkopen van woningen. Woningen, direct onder bovengrondse hoogspanningslijnen, worden uitgekocht. Dit voorstel is niet gedaan vanwege gevaarlijke stralingsniveaus, maar omdat in het huidige beleid er vanwege voorzorg geen huizen meer onder de hoogspanningslijnen gebouwd mogen worden en de verschillen tussen de oude en nieuwe situatie daardoor wel erg groot werden. Het plan betekent dat alle particulieren voor hun stroomgebruik per jaar € 1,30 meer gaan betalen.
De brief van de minister aan de Tweede Kamer is te vinden op http://www.leefmilieu.nl
12. Teken petitie tegen het boren naar schaliegas
Milieudefensie is een petitie begonnen tegen het boren naar schaliegas. De boringen naar schaliegas kunnen drinkwater, lucht en landbouwgrond vervuilen. Schaliegas kan nooit meer dan een kleine aanvulling vormen op de huidige gasvoorraad, maar wel met veel hogere kosten. Het boren naar schaliegas betekent dat we nog langer wachten met het overgaan op echt duurzame energiebronnen. De onzekerheden van de schaliegasboringen zijn groot, zo kunnen de boringen leiden tot aardbevingen. Dat is al eerder in Groot Brittannië gebleken.
Teken daarom de petitie op: http://www.milieudefensie.nl/schaliegas/petitie