|
Nieuwsbrief Leefmilieu Jaargang 10 - nummer 3 - september 2012 |
We kondigen u even geen nieuwe activiteiten aan, die komen in onze volgende Nieuwsbrief. We doen in deze Nieuwsbrief vooral verslag van onze activiteiten van de afgelopen maanden. Voor de vakantie waren er goed bezochte bijeenkomsten en zijn we actief geweest met een nieuw milieugebied: het rampbestrijdingsplan. Mochten er in uw buurt risicovolle bedrijven zitten, dan is het beslist de moeite eens bij uw Veiligheidsregio langs te gaan en u te verdiepen in die plannen. Het is echter niet aan te raden voor mensen die snel in paniek raken: want de ergste gevallen (worst cases) die daarin beschreven worden liegen er niet om. Een rampbestrijdingsplan wordt dan ook gemaakt voor de hulpdiensten om de bestrijding en de hulpverlening van een dergelijke ramp te coördineren. Als je in zo’n plan leest over duizenden doden en noodziekenhuizen, die ingericht moeten worden, dan besef je hoe belangrijk een goede vergunningverlening en handhaving zijn. Om te zorgen dat het zover niet komt.
Helaas krijgen wij uit veel plaatsen in Nederland signalen dat veel mensen milieuoverlast ervaren. Vooral laag frequent geluid, houtkachels en pesticiden zorgen voor een aanhoudende stroom meldingen op onze site. In het najaar gaan we dan ook over laag frequent geluid een bijeenkomst organiseren. Maar meer daarover in onze volgende Nieuwsbrief.
Inhoud van de Nieuwsbrief
- 1. Op Nijmeegs industrieterrein kunnen er nog wel riskante bedrijven bij
- 2. Luchtkwaliteit nog steeds zorgenkind, weten waar precies?
- 3. Hoe soepele regelgeving burgers buiten spel zet
- 4. Toegang tot rechter onderzocht en die laat te wensen over
- 5. Als maatschappelijke groep onderzoek laten doen naar nanotechnologie
- 6. Nieuws in het kort
1. Op Nijmeegs industrieterrein kunnen er nog wel riskante bedrijven bij
Op het grootste industrieterrein van Nijmegen, bij het Maas-Waal kanaal, staan twee bedrijven met opslag van gevaarlijke- en brandbare stoffen. Voor één van die bedrijven, TWO Chemical Logistics, heeft de veiligheidsregio recent een rampbestrijdingsplan gemaakt. Uit dit plan bleek dat heel Nijmegen, in het ergste geval, getroffen kan worden door een ramp bij dit bedrijf. Omdat volgens Leefmilieu het rampbestrijdingsplan nogal wat fouten en onduidelijkheden bevat zijn door Leefmilieu zienswijzen ingediend op 26 juni 2012. Tijdens die procedure werd duidelijk dat de gemeente Nijmegen intussen ook nog een ander relevant stuk gepubliceerd had namelijk haar beleidsvisie “Externe Veiligheid Nijmegen”. In deze visie kiest de gemeente Nijmegen ervoor om nog meer risicovolle bedrijven toe te staan op het industrieterrein bij het Maas-Waalkanaal. Wij vonden dit een onaanvaardbare stapeling van risico’s, die ook nog eens aanleiding kan geven voor domino-effecten. Kortom: qua risico’s is met de twee grote risicovolle bedrijven, de maat wel vol.
Bekijk hier beide plannen en onze zienswijze tegen deze plannen:
- Het concept-Rampenbestijdingsplan van TWO.
- Zienswijze Leefmilieu mbt dit concept-Rampbestrijdingsplan TWO
- Beleidsvisie externe veiligheid Nijmegen
- Zienswijze Leefmilieu mbt tot deze Beleidsvisie externe veiligheid Nijmegen
Mocht u expertise hebben op deze gebieden, aarzel dan niet contact met ons op te nemen, want deze procedures hebben vast nog een vervolg en dan kunnen wij uw kennis goed gebruiken.
2. Luchtkwaliteit nog steeds zorgenkind, weten waar precies?
Op 8 juni 2012 organiseerde de vereniging Leefmilieu samen met de provincie Gelderland een workshop over de Atlas Leefomgeving. In de Atlas Leefomgeving zit veel informatie over onderwerpen als asbest in scholen en over geluid, maar ook over het thema luchtkwaliteit: het onderwerp op 8 juni
In het eerste deel van de bijeenkomst hield Moniek Zuurbier van GGD Gelderland-Midden een bevlogen presentatie over het belang van schone lucht. Ze lichtte stap voor stap toe hoe longen en hart- en bloedvaten te lijden hebben onder de vervuilde lucht. De risico’s zijn daarbij het grootste voor kinderen, ouderen en mensen met hart- en longaandoeningen. De GGD adviseert daarom ook dat binnen 300 meter van rijkswegen en binnen 50 meter van wegen in de stad (met meer dan 10.000 motorvoertuigen per etmaal) geen scholen en kinderdagverblijven worden gebouwd. Helaas is dit een advies, dat vaak niet opgevolgd wordt als de luchtkwaliteit beneden de norm is. Luchtkwaliteit beneden de norm is echter nog niet gezond en dus kan er beter niet worden gebouwd en zeker niet voor kwetsbare groepen. Het slechte nieuws uit de presentatie was dat het tegenwoordig duidelijk is dat luchtvervuiling astma ook veroorzaakt en niet alleen verergert én dat de luchtkwaliteit de laatste jaren niet meer verbetert.
Tijdens de inleiding werd ook een foto getoond van een fijn stof deeltje 3000 keer vergroot. Het is een interessante foto omdat de roetdeeltjes, de resten van verbrandingsproducten en ook zoutdeeltjes erin te zien zijn. (zie onderstaande foto)
In het tweede deel van de bijeenkomst gingen de deelnemers zelf aan de slag achter de computer, om te kijken of ze konden vinden wat de luchtkwaliteit in hun eigen woonomgeving is. Dit deel van de workshop smaakte duidelijk naar meer want de deelnemers kwamen daarna met allerlei suggesties over gegevens die ze ook graag in de Atlas Leefomgeving zouden zien: gegevens over industrie en scheepvaart bijvoorbeeld. Ze hadden ook allerlei opmerkingen bij de bediening van de site waarmee de ontwikkelaars van de site, die ook aanwezig waren, geholpen werden.
De Atlas is een initiatief van het ministerie van Infrastructuur en Milieu, waaraan gemeenten en provincies meewerken. Van bijvoorbeeld de provincie Gelderland zijn veel gegevens in deze Atlas opgenomen. De Atlas Leefomgeving is te raadplegen op: https://www.atlasleefomgeving.nl/.
Bekijk hier de presentatie van Moniek Zuurbier.
Enkele folders van de GGD over luchtkwaliteit, geluid en gezondheid:
- Luchtvervuiling en gezondheid
- Houtkachels, open haarden en gezondheid
- Geluid en gezondheid
3. Hoe soepele regelgeving burgers buiten spel zet
Op 31 mei 2012 organiseerde de vereniging Leefmilieu samen met de Dorpsbelang Hees, een Nijmeegse bewonersvereniging, een avond over luchtkwaliteit. Bij hun zorgen over luchtkwaliteit vangen bewoners tegenwoordig bot bij de Raad van State. Kees van Oosten kwam uitleggen hoe dat kan. Kees van Oosten, auteur van het boek 'Gebakken lucht, tien jaar luchtkwaliteitsbeleid in Nederland' liet zien dat dit komt doordat er steeds soepeler gerekend wordt. Zo worden de verkeersbewegingen, op basis waarvan berekeningen worden uitgevoerd, meestal geschat en niet geteld. In veel gevallen gaat men uit van te weinig voertuigen en houdt men geen rekening met files en rotondes. Kees van Oosten gaf als voorbeeld de A12 ten zuiden van Utrecht: “Die weg staat elke dag bij de filemeldingen en toch is er volgens de berekeningen geen sprake van stagnatie”. Voor de luchtkwaliteit maakt het veel uit of er sprake is van stagnerend verkeer: stagnerend verkeer vervuilt de lucht veel meer. Ook het aandeel vrachtwagens wordt vaak te laag ingeschat. Kees van Oosten: “met name bij Rijkswaterstaat kun je je niet aan de indruk onttrekken dat er creatief gerekend wordt”. Doel van deze soepele berekeningen is Nederland te laten voldoen aan de Europese normen in 2015 en het door kunnen gaan met bouwen. Lucas Reijnders, emeritus hoogleraar milieukunde, schrijft in zijn voorwoord over het boek van Kees van Oosten: “Dit boek geeft een goed inzicht in het Nederlandse milieupolitieke bedrijf. Dat blinkt uit door creatief boekhouden en het buitensluiten van bezorgde burgers.”
De versoepelde regelgeving heeft er toe geleid dat, volgens van Oosten, een gang naar de rechter geen begaanbare weg meer is. Mensen die streven naar schone lucht kunnen het beste direct druk gaan uitoefenen op de lokale politici om zo de vervuiling door verkeer te verminderen. Bijvoorbeeld door het instellen van milieuzones. Kees van Oosten pleitte ook voor een grotere rol voor GGD’s in het bepalen van het beleid over luchtkwaliteit: “Je moet het luchtkwaliteitsbeleid niet alleen overlaten aan mensen die verantwoordelijk zijn voor de wegen en het bouwen in de stad, dat is vragen om moeilijkheden”.
Op de site http://www.keesvanoosten.nl/ vind je meer informatie over het boek 'Gebakken lucht, tien jaar luchtkwaliteitsbeleid in Nederland'.
Bekijk ook het 10 minuten durende filmpje 'Gebakken lucht' op Youtube.
4. Toegang tot rechter onderzocht en die laat te wensen over
Twee studenten van de Vrije Universiteit Amsterdam hebben voor hun masterscriptie onderzoek gedaan naar de toegang tot de rechter voor algemeen belangorganisaties zoals Leefmilieu. De voorzitter van Leefmilieu is voor dit onderzoek ook geïnterviewd. De twee rechtenstudenten, Sandra Hoffer & Natalia Molina gingen daarbij uit van het verdrag van Aarhus dat Nederland ondertekend heeft en ze vroegen zich af of de toegang tot de bestuursrechter voor algemeen belangenorganisaties in Nederland wel voldoet aan het vereisten van het Verdrag. Sandra en Natalia zijn tot de conclusie gekomen dat de huidige toegang tot bestuursrechter voor algemeen belangorganisaties, helaas, in strijd is met het vereiste van 'wide access to justice' in de zin van het Verdrag van Aarhus. Zij wijzen daarbij zelfs op de mogelijkheid om een klacht hierover in te dienen bij het Compliance Committee. Omdat alleen door een uitspraak van het Compliance Committee onomstotelijk vast kan komen te staan of Nederland al dan niet aan het vereiste van ‘wide access to justice’ voldoet.
In het onderzoek worden verder in de bijlage nog de veel voorkomende ongemakken van het hedendaagse recht in Nederland beschreven: 
de inperking van het belanghebbende criterium, de snelle veranderingen in de regelgeving, de kosten die gemoeid zijn met het halen van je recht en de weerstand bij ambtenaren om alle benodigde stukken te geven.
Leefmilieu is de twee studenten heel dankbaar dat zij het initiatief genomen hebben tot dit onderzoek en de gelegenheid die ze de vereniging geven dit onderzoek op hun site te publiceren. De studenten kregen voor hun scriptie een goede beoordeling, dat hebben ze verdiend en hopelijk wordt er op basis van deze aanzet door anderen verder gewerkt bijvoorbeeld door het indienen van een klacht.
Bekijk hier het rapport van Hoffer en Molina
Bekijk hier een introductiefilmpje over Aarhus. (zie afbeelding rechts)
Meer over de Aarhus Convention.
5. Als maatschappelijke groep onderzoek laten doen naar nanotechnologie
Maatschappelijke groepen hebben weinig mogelijkheden om onderzoek te laten doen. De Wetenschapswinkel van de Universiteit Groningen voert een experiment uit om online onderzoeksvragen met maatschappelijke organisaties te bespreken. Het doel van het project, genaamd PERARES, is de wetenschap en het onderzoeksbeleid beter af te stemmen op de behoeften van de maatschappij. Kleinschalig in studentenonderzoek via wetenschapswinkels, grootschalig door thema’s onder de aandacht van onderzoeksfinanciers te brengen. Door de Europese samenwerking hopen de organisatoren het delen van kennis sterk te bevorderen en meer mogelijkheden aan te boren onderzoeksvragen daadwerkelijk te beantwoorden.
Het experiment is gestart met een vijftal ontwikkelingen rond nanotechnologie, van toepassingen in hernieuwbare energie opwekking en levenscyclusanalyse van nanoproducten, tot nano toepassingen in medicijnen en voedsel. Maatschappelijke organisaties kunnen hun 
onderzoeksvragen stellen of bijdragen aan de beantwoording van door anderen gestelde vragen. De beheerders van de site zullen hun best doen om te zorgen dat aan de onderzoeksvragen vervolg wordt gegeven. Dit is een uitdaging, omdat goed onderzoek –tijd kost. Subsidie van de EU maakt het experiment de komende twee jaar mogelijk.
6. Nieuws in het kort
Op zaterdag 22 september actie tegen schaliegas in Utrecht
Op Global Frackdownday, 22 september a.s., organiseert Schaliegasvrij Nederland een actie tegen de plannen voor het boren naar schaliegas. Plannen voor deze boringen bestaan op dit moment voor een eenderde deel van Nederland. De demonstratie vindt plaats in Utrecht: Moreelsepark, van 13.00 tot 15.00 uur
Meer info over de actie op http://www.schaliegasvrij.nl/.
Provincie Noord Brabant organiseert hoorzitting over Reiling
Op 7 september is er een hoorzitting door de Staten van Noord Brabant, waar behalve Leefmilieu ook andere betrokkenen zullen toelichten wat zij vinden van de afhandeling door de provincie tot nu toe van dit dossier. In de volgende Nieuwsbrief zullen we u hiervan verslag doen.