Home


 Nieuwsbrief Leefmilieu
 Jaargang 14 - nummer 4 - december 2016

     Ontvang gratis de Nieuwsbrief  

Het afgelopen jaar ziijn we bezig geweest met het zelf meten van luchtkwaliteit en geluid. Met enkele vrijwilligers hebben we deelgenomen aan het smart emission¬project in Nijmegen en we hebben rondgelopen met een fijnstof meter. Dat zelf meten is een nieuwe trend en we kwamen dan ook meerdere leden uit aangesloten groepen tegen op het symposium van het RIVM over het meten van luchtkwaliteit. Zelf meten maakt het mogelijk om gedetailleerd kennis op te doen over je eigen omgeving en daar willen we het komend jaar mee doorgaan. Maar we ontkomen er niet aan om ook veel tijd te gaan besteden aan de geplande nieuwe omgevingswet. Op dit moment worden ambtenaren en juristen massaal bijgeschoold over deze nieuwe wetgeving. Voor burgers is er nog niets geregeld, terwijl voor hen in de praktijk een belangrijke rol is weggelegd. Daarom gaan we komend jaar bijeenkomsten organiseren om onze leden bij te praten over de ontwikkelingen in de omgevingswet. Ook komend jaar zitten we dus niet stil. Maar voordat we daaraan beginnen, wensen we natuurlijk iedereen het allerbeste voor 2017.

1. Tweedaagse rechtzaak over de PAS

Op 30 november en 1 december 2016 vond er in Den Haag een tweedaagse rechtszitting plaats. Bij de Raad van State werd de PAS (Programmatische Aanpak Stikstof) aan de orde gesteld: het 6 jarig beleidsplan dat de schade door stikstof terug moet dringen.
Valentijn Wösten vertegenwoordigde Leefmilieu. Hij betoogde namens de vereniging dat:

  • Het ambitieniveau van de PAS ernstig onvoldoende is: de ambitie is om in 6 jaar tijd 5% van de stikstofdepositie te verminderen terwijl er voor de natuur veel meer nodig is. Met dit ambitieniveau zal dit probleem na 100 jaar reductiebeleid (startdatum ca. 1980) nog niet zijn opgelost.
  • Bij de PAS neem je een voorschot op toekomstige natuurherstelmaatregelen. Dat is de omgekeerde wereld, omdat je eerst vervuilt en daarna gaat herstellen. Bovendien betreft het zekere schade en een onzeker hersteleffect. Het is daarom ook de vraag of dat beleid juridisch houdbaar is gezien de eerdere uitspraak van het Europese Hof hierover. Het Europese Hof oordeelde in het Orleans Arrest negatief over de uitbreiding van de Antwerpse haven, omdat de in die zaak geplande natuurmaatregelen nog niet waren voltooid op het moment dat de toestemming verleend werd.
  • In de toekomst zullen heel veel kosten gemaakt moeten worden om de inbreuk op de dan definitief verleende vergunningen te compenseren.

Het wel of niet overeind houden van dit landsdekkende totaalprogramma is een ingewikkelde en verstrekkende zaak. De Raad van State had daarom de verschillende partijen vooraf gevraagd om onderzoeksvragen te beantwoorden. Dit is een nieuwe aanpak van de bestuursrechter, en vanwege de complexiteit dringend nodig, zodat alle partijen enigszins een leidraad hadden bij de voorbereiding van de rechtszitting. Wij zien de uitspraak met vertrouwen tegemoet, maar het kan nog wel even duren voordat die bekend is.

- Lees hier de pleitnotitie van Valentijn Wösten
- Meer informatie over de PAS

- terug naar boven -

2. RIVM omarmt zelf meten

Op 7 december 2016 was er bij het RIVM een symposium met de titel “Samen meten aan luchtkwaliteit”. Leden van Leefmilieu en van bij haar aangesloten groepen waren daarvoor naar Bilthoven gegaan. Het is interessant dat je door zelf te meten veel preciezer op de hoogte bent van je eigen leefmilieu, waarbij je zelfs kunt vaststellen dat het uitmaakt of je voor of achter je huis gaat zitten en wanneer. Onze experimenten met het zelf meten hadden duidelijk gemaakt dat het zelf meten niet zo eenvoudig is. Sensoren zijn niet altijd zo nauwkeurig en soms zijn de data lastig te interpreteren. Je zou dus kunnen denken dat het RIVM niets van dit “geprutst” door amateurs moet hebben, maar niets is minder waar. Ze snappen daar natuurlijk heel goed dat zij met hun meetstations de beste metingen doen, maar ze weten ook dat als er veel mensen luchtkwaliteit meten die informatie veel fijnmaziger wordt. En dat juichen ze toe bleek op 7 december. Het mooie is natuurlijk dat je door een sensor op een kast van het RIVM te zetten, je goed kunt kijken hoe die presteert vergeleken met de metingen van het RIVM, omdat je die metingen online kunt bekijken.

- Bekijk hier de website van het Landelijk meetnet RIVM

- terug naar boven -

3. Regie ontbreekt in terugdringen gezondheidsoverlast veehouderij

Op 14 oktober 2016 organiseerde het Kennisplatform Veehouderij en humane gezondheid haar jaarlijkse symposium. Dit jaar was het thema “Van kennis naar toepassing in de praktijk: samen aan de slag!”. Start van het symposium vormde een korte samenvatting van het rapport Veehouderij en gezondheid omwonenden door professor Heederik. De boodschap uit zijn presentatie was: ga direct aan de slag met het terugdringen van het fijn stof afkomstig van de intensieve veehouderij, dat geeft winst voor de gezondheid van omwonenden. Vervolgens waren er debatten en workshops. In de debatten bleek dat er van de landelijke overheid op korte termijn niets te verwachten is, ja misschien een handreiking of zo, en dat is heel erg. Er ontbreekt op dit moment namelijk een juridisch kader om de gezondheid mee te laten wegen in het milieubeleid. Dus  gemeenten die toch proberen de gezondheidseffecten van de intensieve veehouderij aan te pakken, steken hun nek uit. Dat is mooi, maar onvoldoende. De situatie vraagt om meer, namelijk om een milieuregelgeving die een einde maakt aan de aparte status van de intensieve veehouderij vergeleken met de “gewone” bedrijven. Milieuregelgeving die ook in de vele gemeenten die het probleem nog niet willen aanpakken, de burgers gaat beschermen.

Het was een goed georganiseerd symposium met een grote deelname van ambtenaren, medici, agrariërs en actieve burgers. Het lijkt erop dat die actieve bewoners nog veel werk zullen moeten verzetten om, samen met goedwillende ambtenaren, bedrijven en politici, landelijke regelgeving voor elkaar te krijgen. Een onwillige regisseur bewegen om toch de regie te nemen… gemakkelijk zal dat niet zijn.

Meer informatie:
- Het RIVM-rapport Veehouderij en Gezondheid Omwonenden
- De publiekssamenvatting van het RIVM-rapport
- De presentatie van professor Heederik
- Het officiele verslag van dit symposium

Symposium Den Bosch

- terug naar boven -

4. Regie en handhaving zijn vereist volgens de SER

Okt 2016. Op verzoek van de minister heeft de Sociaal-Economische Raad (SER) een advies uitgebracht over de toekomst van de veehouderij. Dit advies getiteld Versnelling duurzame veehouderij liegt er niet om. De SER stelt vast dat de sector een groot probleem heeft. Aan de ene kant is de economische positie van veel bedrijven dramatisch en aan de andere kant worden de risico’s van de veehouderij voor de volksgezondheid en de milieu-overlast maatschappelijk niet meer geaccepteerd. De SER adviseert met spoed te kiezen voor een duurzame veehouderij en daarbij in te zetten op het stimuleren van een SER_Versnellen duurzame veehouderijvoorhoede van veehouders en niet meer te investeren in de achterhoede. Duurzaamheid betekent in dit verband het produceren met de best beschikbare technieken en daarbij ook letten op volksgezondheid, dierenwelzijn en voedselkwaliteit.

Het bijzondere in dit advies is dat de SER aandringt op regie. Volgens de SER is een centrale coördinatie van de verduurzaming van de veehouderij onontkoombaar. Het kabinet moet volgens de SER een regisseur duurzame veehouderij instellen. Het takenlijstje van deze regisseur is lang. Hij moet de verduurzaming van de sector aanjagen, aanbevelingen doen voor beleid en als het niet goed gaat ingrijpen. Kortom als het advies van de SER opgevolgd wordt, gaat er veel veranderen.

Vanuit Leefmilieu hebben we daarbij veel sympathie voor de aandacht die SER besteedt aan het aspect handhaving. Zij zegt letterlijk op blz. 9 over de nieuwe regels: “In de praktijk worden die aangescherpte regels te weinig gehandhaafd. Dit schaadt de maatschappelijke waardering voor de sector en het vertrouwen in de overheid.” De SER gaat zelfs verder en wijst er nadrukkelijk op, dat de overheden toezicht op elkaar kunnen houden. Als een gemeente onvoldoende handhaaft, kan de provincie  de gemeente verplichten te handhaven en als op haar beurt de provincie slecht handhaaft is het rijk bevoegd om in te grijpen.

Het is een hoopvol advies dat de SER heeft gemaakt, nu maar hopen dat de rijksoverheid niet terugschrikt voor de rol van regisseur en de handhaving net zo serieus gaat nemen als de SER.

Klik hier om het rapport te bekijken

- terug naar boven -

5. Leefmilieu stopt met registratie milieugerelateerde gezondheidsklachten

Kaartje meldenDe afgelopen 5 jaar was het mogelijk om het op de website van Leefmilieu te melden als je dacht dat je ziek werd door het milieu. Wij maakten dan van die meldingen ieder jaar een rapport en dat rapport stuurden we naar alle instanties die iets aan die klachten zouden kunnen doen. Uiteraard adviseerden we iedereen die klacht ook in te dienen bij de eigen gemeente en GGD, omdat wij niet zelf met de klachten aan de slag konden gaan. De afgelopen jaren nam het aantal meldingen gestaag toe, de onderwerpen waarover gemeld werd bleven hetzelfde: laagfrequent geluid, houtstook en elektro-magnetische velden waren de meest genoemde oorzaken. Als vereniging zijn wij met verschillende van deze onderwerpen aan de slag, het zijn taaie onderwerpen, dus met wisselend succes.
Dat we met het melden per 1 januari 2017 stoppen is omdat het intussen duidelijk is wat de problemen zijn en we onze energie liever stoppen in het aanpakken van die problemen. Net als iedere vrijwilligersorganisatie moeten we woekeren met onze tijd. Daarbij komt ook dat de verschillende stichtingen die bezig zijn met laagfrequent geluid en houtrook zelf ook meldpunten hebben, dus de klachten worden nog steeds verzameld. We zullen iedereen natuurlijk hiernaar verwijzen.

- Klik hier om de rapporten van de afgelopen jaren te lezen
- Klacht melden bij Stichting laagfrequent geluid
- Klacht melden bij Stichting houtrookvrij

- terug naar boven -

6. Besteed 3,5 miljard subsidie niet aan opstoken hout

November 2016. Een van de belangrijkste maatregelen tegen de toename van het broeikasgas CO2, die het rijk neemt, is het geven van subsidie voor het verbranden van hout in elektriciteitscentrales. Hiervoor is 3,5 miljard euro beschikbaar gesteld. Dit is een slecht idee. Elektriciteitscentrales op hout produceren twee keer zoveel CO2, als centrales op aardgas. De gedachte achter de subsidie is dat de bomen wanneer ze groeien de CO2 opnieuw vastleggen. Echter, dit aanplanten gebeurt pas na de kap en verbranding van het hout. Eerst komt er dus veel CO2 vrij en veel later wordt die CO2 weer vastgelegd, maar pas over 25 tot 100 jaar. De subsidie leidt er dus toe dat we een koolstofschuld opbouwen die we hopelijk in de toekomst met zijn allen wereldwijd gaan aflossen. Het helpt dus niet om de CO2 in de atmosfeer op dit moment te verminderen, integendeel. Het is veel verstandiger om eerst heel veel bos aan te planten en dan over tientallen jaren te kijken of daarin gekapt kan worden. Daarbij moet je ook rekening houden met het feit dat processen als oogsten, versnipperen, drogen en vervoeren van het hout energie kosten.
Afvalhout is bovendien een waardevolle grondstof die gebruikt werd voor het maken van spaanplaat, maar die toepassing is nu verdrongen. In plaats daarvan wordt het hout verbrand in de elektriciteitscentrales. Om de bodemvruchtbaarheid in de bossen in stand te houden moet je ook niet alle naalden en takken gaan weghalen, zoals sommigen van plan zijn. Kortom zoek de oplossing voor het terugdringen van CO2 in het isoleren van huizen en het investeren in duurzame energie. Dan is met 3,5 miljard subsidie veel meer te bereiken en met veel minder nadelen.

Bronnen:
- http://mkatan.nl/nrc-columns/537-sjoemelhout
- Visiedocument-biobrandstof van KNAW

- terug naar boven -

Onderwerpen: